“Đào tạo 9+” là một khái niệm còn khá mới mẻ ở Việt Nam, thường được hiểu là chương trình đào tạo nghề nghiệp dành cho học sinh đã tốt nghiệp THCS (hoàn thành lớp 9) và có mong muốn đi học nghề thay vì tiếp tục học lên THPT.
Định nghĩa và Mục tiêu:
Định nghĩa:
Đào tạo 9+ là hình thức đào tạo kết hợp giữa chương trình văn hóa THPT (tương đương) và chương trình đào tạo nghề nghiệp. Học sinh vừa được học các môn văn hóa cơ bản để hoàn thành chương trình THPT, vừa được trang bị kiến thức và kỹ năng nghề để có thể đi làm ngay sau khi tốt nghiệp.
Mục tiêu:
Cung cấp nguồn nhân lực có tay nghề:
Đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động về nguồn nhân lực có kỹ năng thực tế, có khả năng làm việc ngay sau khi tốt nghiệp.
Tạo cơ hội học tập đa dạng:
Tạo cơ hội cho học sinh có nhiều lựa chọn hơn sau khi tốt nghiệp THCS, phù hợp với năng lực, sở thích và điều kiện kinh tế của gia đình.
Phân luồng học sinh:
Góp phần vào việc phân luồng học sinh sau THCS, giảm áp lực cho các trường THPT và tạo sự cân bằng trong hệ thống giáo dục.
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực:
Nâng cao trình độ văn hóa và tay nghề cho người lao động, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.
Đặc điểm của chương trình đào tạo 9+:
Thời gian đào tạo:
Thường kéo dài từ 3-4 năm, tùy thuộc vào chương trình đào tạo và trình độ đầu vào của học sinh.
Nội dung đào tạo:
Chương trình văn hóa:
Tương đương chương trình THPT, nhưng có thể được tinh giản và điều chỉnh để phù hợp với đặc thù của chương trình đào tạo nghề.
Chương trình đào tạo nghề:
Chú trọng thực hành, rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp. Học sinh được học lý thuyết song song với thực hành tại xưởng trường, doanh nghiệp.
Chương trình bổ trợ:
Các chương trình bổ trợ kỹ năng mềm, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng giao tiếp, ngoại ngữ,…
Phương pháp đào tạo:
Lấy người học làm trung tâm:
Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh.
Kết hợp lý thuyết và thực hành:
Đảm bảo học sinh nắm vững lý thuyết và có kỹ năng thực hành tốt.
Đào tạo theo dự án:
Học sinh được tham gia vào các dự án thực tế để rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề, làm việc nhóm.
Ứng dụng công nghệ thông tin:
Sử dụng các phần mềm, công cụ hỗ trợ giảng dạy và học tập.
Đội ngũ giáo viên:
Giáo viên văn hóa:
Có trình độ chuyên môn vững vàng, có kinh nghiệm giảng dạy THPT.
Giáo viên dạy nghề:
Là các chuyên gia, kỹ sư, thợ lành nghề có kinh nghiệm thực tế.
Cơ sở vật chất:
Phòng học lý thuyết:
Đầy đủ trang thiết bị dạy học hiện đại.
Xưởng thực hành:
Trang bị đầy đủ máy móc, thiết bị, dụng cụ cần thiết cho việc thực hành nghề.
Thư viện:
Cung cấp tài liệu tham khảo, sách báo, tạp chí chuyên ngành.
Ký túc xá:
Đảm bảo chỗ ở cho học sinh ở xa.
Văn bằng:
Sau khi hoàn thành chương trình đào tạo, học sinh được cấp bằng tốt nghiệp THPT (hoặc giấy chứng nhận hoàn thành chương trình THPT) và bằng tốt nghiệp trung cấp nghề (hoặc chứng chỉ nghề).
Các hình thức đào tạo:
Đào tạo chính quy:
Học tập trung tại trường.
Đào tạo vừa làm vừa học:
Vừa học văn hóa, vừa học nghề và đi làm thêm để tích lũy kinh nghiệm.
Liên kết đào tạo:
Các trường nghề liên kết với doanh nghiệp để đào tạo theo nhu cầu của doanh nghiệp.
Ưu điểm của chương trình đào tạo 9+:
Tiết kiệm thời gian:
Học sinh có thể đi làm sớm hơn so với việc học THPT và đại học.
Chi phí thấp:
Học phí thường thấp hơn so với học đại học.
Cơ hội việc làm cao:
Học sinh được trang bị kỹ năng nghề nghiệp, dễ dàng tìm được việc làm sau khi tốt nghiệp.
Khả năng tự lập cao:
Học sinh được rèn luyện kỹ năng sống, kỹ năng làm việc, có khả năng tự lập sớm.
Phù hợp với nhiều đối tượng:
Phù hợp với học sinh có học lực trung bình, có đam mê với nghề nghiệp.
Nhược điểm của chương trình đào tạo 9+:
Hạn chế cơ hội học lên cao:
Học sinh có thể gặp khó khăn khi muốn học lên đại học sau khi tốt nghiệp trung cấp nghề. Tuy nhiên, hiện nay có nhiều trường đại học có chương trình liên thông từ trung cấp lên đại học.
Áp lực học tập lớn:
Học sinh phải học cả chương trình văn hóa và chương trình nghề, đòi hỏi sự nỗ lực và cố gắng cao.
Chưa được xã hội đánh giá cao:
Một số người vẫn còn định kiến về việc học nghề, cho rằng học nghề là con đường “thua kém” so với học đại học.
Các ngành nghề đào tạo theo chương trình 9+ phổ biến:
Công nghệ thông tin
Cơ khí
Điện – Điện tử
Nấu ăn, làm bánh, pha chế
Du lịch, khách sạn
May thời trang
Chăm sóc sắc đẹp (spa, trang điểm, làm tóc)
Sửa chữa ô tô, xe máy
…
Lời khuyên cho học sinh và phụ huynh:
Tìm hiểu kỹ thông tin:
Tìm hiểu kỹ về chương trình đào tạo, cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên của các trường nghề trước khi quyết định đăng ký học.
Xem xét năng lực và sở thích của bản thân:
Lựa chọn ngành nghề phù hợp với năng lực, sở thích và đam mê của bản thân.
Tham khảo ý kiến của người thân, thầy cô:
Tham khảo ý kiến của người thân, thầy cô, bạn bè để có cái nhìn khách quan hơn về chương trình đào tạo 9+.
Chuẩn bị tâm lý sẵn sàng:
Chuẩn bị tâm lý sẵn sàng cho việc học tập vất vả, nỗ lực rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp.
Kết luận:
Đào tạo 9+ là một hướng đi mới, mang lại nhiều cơ hội cho học sinh sau THCS. Tuy nhiên, để thành công với chương trình đào tạo này, học sinh cần phải có sự nỗ lực, cố gắng và đam mê với nghề nghiệp. Đồng thời, cần có sự ủng hộ và định hướng đúng đắn từ phía gia đình và nhà trường. Hy vọng thông tin này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chương trình đào tạo 9+.